तंत्रज्ञानातील प्रगती

तंत्रज्ञानातील प्रगती

माहिती तंत्रज्ञानातील प्रगतीमुळे शालेय शिक्षणासाठी अनेक नव्या संधी उपलव्ध झाल्या आहेत. आतापर्यंत शिक्षणाचे माध्यम पुस्तकी स्वरुपात होते व प्रत्यक्ष शिक्षण अनिवार्य होते. साहजिकच यासाठी पुस्तकांची वा शिक्षकांची कमतरता वा प्राविण्य या अडचणी शालेय शिक्षणापुढे होत्या. माहिती तंत्रज्ञान व दूरस्थ शिक्षणाच्या सोयीमुळे असे अनेक प्रश्न सहज सुटणार असून विचार व माहितीची देवघेव, शिक्षणातील सर्व घटकांचा सक्रीय सहभाग आणि शिक्षणाचा दर्जा अत्युच्च राखणे शक्य होणार आहे. शालेय शिक्षणात विद्यार्थी, शिक्षक, पालक व शाळा असे चार मुख्य घटक असतात तर समाज हा त्याचा परिसर आहे. शिक्षणाच्या बालवाडीपासून महाविद्यालयापर्यंत अनेक पायऱ्या आहेत. प्रत्येक पायरीवर शिक्षणाचे नियोजन, विद्यार्थी, वय या सर्व बदलणाऱ्या गोष्टी आहेत. जरी अभ्यासक्रम एकच असेल तरीही शाळा, शिक्षक, शहर वा खेडे तसेच इतर अनेक घटक यामुळे शिक्षणाचा दर्जा बदलतो व त्यात एकवाक्यता, सुसूत्रता येत नाही. यासाठी या सर्व घटकांचे संघटन करणे व उत्कृष्ट शिक्षणपद्धतीचा अवलंब सर्व स्तरावर पोहोचेल असा प्रयत्न करणे आवश्क आहे.           एरवी अशक्य वाटणारे हे काम इंटरनेटच्या साहाय्याने अगदी सहजसाध्य झाले आहे. अनेक शाळा एकमेकांशी जोडणे, शाळेचे विद्यार्थी, शिक्षक व माजी विद्यार्थी यांची एकसंध फळी निर्माण करणे, प्रत्येक पायरीवरील अभ्यासक्रमाचे संकलन करून त्यातील प्रभावी पद्धतीची निवड करणे शालेय शिक्षणाचे एक मध्यवर्ती आभासी केंद्र करून साध्य करता येतील. अमेरिकेत अशा Educational portal चा वापर केला जातो व त्यातून अभ्यासक्रमातील सुधारणा, शिक्षकांना मार्गदर्शन तसेच आदर्श शिक्षणपाठ यांची माहिती सर्वांना उपलब्ध करून देता येते. सर्व घटकांच्या सक्रिय सहभागाने फार मोठे कार्य होऊ शकते व पुनरुक्ती टळते. तसेच यासाठी खर्चही कमी येतो. नविन तंन्त्रज्ञानाचे फायदे 1.      विद्यार्थी, शिक्षक व माजी विद्यार्थी यांचे माहिती संकलन व संपर्क व्यवस्थापन. 2.      शिक्षणासाठी आवश्यक संदर्भग्रंथ व साहित्य यांची सूची. 3.      अडचणी व सूचना यांचे संकलन तसेच त्यावर उपाययोजना, मार्गदर्शन 4.      निरनिराळया शाळांतील विद्यार्थ्यांना तसेच शिक्षकांना त्यांच्या आवडीनुसार आंतरशालेय गट करून विविध क्षेत्रांत कार्य वा संशोधन प्रकल्प 5.      संगणकाचा वापर केवळ करमणुकीसाठी न होता तो सर्वांशी संपर्क साधण्यासाठी व माहितीची देवाणघेवाण करण्यासाठी एक प्रभावी माध्यम म्हणून वापरण्याची सवय विद्यार्थी व शिक्षक यांना लागेल.